نگرش دانشجویان سال آخر پزشکی به مسکن های اپیوییدی جهت تسکین درد بیماران

درد ناشی از بیماری ها، یکی از شکایات رایج بیماران است. مطالعات مختلف نشان می دهند 69 درصد بیماران دردمند، جهت تسکین دردشان داروی کافی دریافت نمی کنند(1). مطالعات مختلف در اقصی نقاط دنیا بیانگر این امر هستند که آگاهی ناکافی دانشجویان پزشکی و پزشکان از داروهای ضد درد، نگرش منفی ایشان و از همه مهم تر عدم آشنایی با اندیکاسیون های تجویز این داروها، از جمله مهم ترین عوامل دخیل در این امر هستند(1تا3). هدف این مطالعه ارزیابی نگرش دانشجویان پزشکی در خصوص استفاده از مسکن های اپیوییدی است، تا با شناسایی موانع، بتوان راه حل های ممکن را ارائه نمود. این پژوهش، یک مطالعه توصیفی است که جامعه پژوهش متشکل از 200 نفر از دانشجویان سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1388 (مهر تا اسفند) می باشد که در هنگام انجام پژوهش در یکی از بخش های بالینی مرکز آموزشی درمانی مشغول به تحصیل بوده اند. روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته ای است که بر اساس پژوهش های قبلی (4و5) تهیه شده است، پرسشنامه شامل دو بخش است. بخش اول مربوط به خصوصیات دموگرافیک افراد شامل سن، جنس و بخش دوم شامل سؤالات سنجش نگرش (شامل 6 سوال) می باشد. جمع نمره نگرش هر یک از پاسخ دهندگان نیز بر حسب امتیاز کسب شده براساس مقیاس لیکرت از 1برای کاملاً مخالف تا 5 برای کاملاً موافق محاسبه شد. حداکثر نمره پرسشنامه 30 و حداقل آن نمره 6 بوده است. پس از استخراج نمره نگرش هر دانشجو، در صورتی که نمره کسب شده پرسشنامه کمتر از 17 بود نگرش منفی و در صورتی که بالاتر یا مساوی 18 بود، نگرش مثبت در نظر گرفته می شد. داده ها توسط نرم افزارspss-16 و با استفاده از روش های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد. از تعداد 200 دانشجوی پزشکی که پرسشنامه ها در بین ایشان توزیع گردید، 173 مورد(5/86درصد ) به طور کامل به سؤالات پاسخ دادند. از بین ایشان، 102 نفر (59 درصد) دارای نگرش منفی و 71 نفر (41 درصد) دارای نگرش مثبت (18نمره مساوی یا بیشتر از 18) بودند. 132 نفر از دانشجویان (74/73 درصد) میزان آگاهی و توانمندی خود را در خصوص تشخیص اندیکاسیون تجویز مخدرها ناکافی دانستند. 88 نفر از ایشان نیز(16/49 درصد) اذعان نمودند در خصوص شناخت عوارض ناشی از مخدرها و مداخلات مورد نیاز در صورت بروز عوارض آگاهی کافی ندارند. 139 نفر از این دانشجویان (6/77 درصد) در این مطالعه اعلام نمودند در صورت برگزاری، در کلاس ها یا کارگاه های مدیریت درد در بیماران بیمار شرکت خواهند نمود. 59 درصد از دانشجویان سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در این مطالعه، نگرش منفی به استفاده بهینه از مسکن های اپیوییدی و تجویز آنها نشان دادند که این یافته ها منطبق بر یافته های برخی مطالعات دیگر می باشد (5). همچنین یافته های مطالعه حاضر نگرانی دانشجویان سال آخر پزشکی را از عدم آگاهی کافی نسبت به درد نشان می دهد که با نتایج دو مطالعه انجام شده در این زمنیه مطابقت دارد(7و6). بلانی و همکارانش نیز در مطالعه خود ذکر کرده اند که دانشجویان پزشکی معتقدند جهت بهبود مراقبت درد از بیماران به آموزش های بیشتری نیاز دارند(8). یافته های این مطالعه با تأیید مطالعات پیشین، بر این امر صحه می گذارد که آموزش pain management در دانشگاه های علوم پزشکی ایران کافی نبوده و برگزاری دوره های آموزشی در سیستم آموزش پزشکی، همراه با ارائه اهمیت کاربردی این آموزش ها می تواند جهت بهبود این پدیده سودمند واقع شود.